Bellek Nedir?

Bellek, programa ait kodların, üzerinde işlem yapılacak verilerin ve üretilen sonuçların içinde saklandığı donanım parçasıdır.Bellek denilince akla tümleşik devre olarak üretilmiş elektronik devreler gelir ve bunlar bilgisayarın iç belleğini oluştururlar.En çok kullanılan bellek türü “Rasgele Erişimli Bellek”tir(Random Acces Memory-RAM).Günümüzde işlemciler büyük belleklere erişebilecek adres kapasitelerine sahip olup çok sayıda bitten oluşan veriler de paralel olarak bilgisayar içerisinde aktarılabilirler. RAM’lerde saklanan veriler elektrik kesilmesi halinde kaybolurlar.

“Salt Okunabilir Bellek”(Read Only Memory-ROM) çeşidinde ise yazma işlemi sadece bir kez yapılabilir,ancak saklanan veriler elektrik kesilmesinden etkilenmezler.Bu nedenle ROM’lar,  genellikle, bilgisayarda ilk açılışta kullanılan programların saklanmasında kullanılırlar.Kızıl ötesi ışınlar (EPROM) veya elektrik akımı (EEPROM) kullanılarak silinebilen ve yeniden programlanabilen ROM’lar da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Gerek RAM gerekse ROM pahalı olamaları ve MİB’nin adres alanının sınırlı olması nedeniyle nispeten daha küçük kapasiteye sahiptirler.Bu nedenle programların ve verilerin saklanması için ikincil bellek kullanılır.

Saklama birimi olarak tanımlanan ikincil bellekler, ana bellekten farklı olarak, kodların veya verilerin çalıştırılmadıkları zaman saklanacağı birimlerdir. Örneğin disk, disket, CD ve DVD gibi cihazlar saklama birimleridir.Saklama birimlerinin, bellek ile karşılaştırıldığında, kapasitelerinin çok büyük hızlarının ise yavaş olduğu görülür.

Diskler manyetik belleklerdir ve verileri plakalar üzerindeki manyetik alanın farlı şekilde polarize olması ile saklarlar.Diskte veriler plakalar üzerindeki bulunan izlerdeki sektörlere bloklar halinde yazılır.Verinin okunması için önce okuyucu kafa metal plakadaki izin üzerine hareket eder, daha sonra dönen plaka üzerinde verinin bulunduğu sektörün okuyucu kafanın altına gelmesi beklenir ve sektör buradan geçerken okunan veri bilgisayar ana belleğine aktarılır.Erişim zamanı olarak adlandırılan bu sürenin belirleyici birleşeni kafanın iz üzerine ulaşması için geçen süredir.Disklerin hızları erişim zamanına bağlıdır.

CDROM(Compact Disk Read Only Memory) ise optik teknoloji kullanır.Veriler bu ortamlar üzerine optik izler bırakılarak kaydedilir.Kapasiteleri disketlere göre oldukça büyük olan bu cihazların bir kez yazılabilenleri olduğu gibi, birden çok kere yazılabilenleri de mevcuttur.

Aşağıdaki şekilde belleğin ve saklama biriminin hiyeraşideki yeri gösterilmiştir. Görüleceği gibi bellek saklama biriminden daha hızlı , ancak sığası düşüktür. En hızlı bellek, işlemcinin içerisindeki saklayıcılardır. En yavaş birimler ise yedekleme birimleridir. Yedekleme birimleri, program kodlarının veya verilerinin yedeğinin alınması için kullanılır.